Aandachtspunten bij het maken van een samenvatting
*
Vroeger moesten vwo-leerlingen een representatieve samenvatting geven, een samenvatting die de oorspronkelijke tekst moest kunnen vervangen en die dus alle hoofdzaken en hoofdlijnen moest bevatten. Tegenwoordig moeten jullie een geleide samenvatting schrijven: men geeft al aan wat er in de samenvatting moet komen te staan. Dat kan ook betekenen, dat er van een gedeelte van de oorspronkelijke tekst niets in de samenvatting komt te staan. Als je toch gaat proberen van zo’n gedeelte iets in de samenvatting te zetten, kom je waarschijnlijk in de problemen, omdat je dan te veel woorden gaat gebruiken (of omdat je dingen die wel in de samenvatting moeten komen te staan er niet in opneemt).
*
Het is dus meer een zoekplaatje geworden en dat vraagt om een andere aanpak.
*
• Lees eerst de opdracht goed door en vraag je af wat ze precies van je willen:
- hoeveel woorden mag je maximaal gebruiken? Bij de samenvatting mag je wel iets meer woorden gebruiken. Tot dusver mocht men ongeveer 10% meer woorden gebruiken. Daarna volgt puntenaftrek. Om je een idee te geven: voor de samenvatting kun je meestal iets van 20 scorepunten halen; per vijf woorden die je te veel gebruikt, kost je dat 2 scorepunten.
*
- er wordt een aantal vragen gesteld, die je moet beantwoorden in de samenvatting. Lees goed wat er staat: sommige vragen bestaan uit twee of drie vragen!
*
- kijk ook goed hoeveel antwoorden je moet geven: als men vraagt naar een verklaring, hoef je er maar één te geven, maar vraagt men naar verklaringen, dan moet je er dus meer geven. In de afgelopen jaren is het wel voorgekomen dat je vijf of zes verklaringen moest geven. Soms kun je het een beetje beredeneren. Als je 20 scorepunten moet kunnen halen, kun je een beetje uitrekenen of je al genoeg antwoorden hebt gegeven: de meeste antwoorden leveren maar één punt op.
*
- gebruik in je samenvatting termen uit de vragen. Dus als men vraagt naar actuele thema’s, moet je die term overnemen in je samenvatting. Elk jaar is het weer afwachten hoe het correctiemodel eruitziet, maar het is wel eens voorgekomen, dat zes of zeven van de scorepunten waren te behalen door simpelweg de termen uit de opdracht te gebruiken.
*
• Lees daarna de tekst door. Let daarbij nog niet op allerlei details. Kijk wel met wat meer aandacht naar de titel, de inleiding en de afronding. Daarin staat over het algemeen de belangrijkste informatie van de tekst: wat is het onderwerp, wat is het doel van de schrijver en wat is de hoofdgedachte. Probeer ook al te bedenken hoe de tekst is opgebouwd.
*
• Schrijf daarna de verschillende onderdelen van de opdracht op een kladblaadje onder elkaar (laat daarbij steeds 5 regels ruimte vrij)
*
*
• Zoek bij elk onderdeel de gewenste informatie en schrijf die op in de ruimte die je opengelaten hebt.
De informatie die gevraagd wordt staat over het algemeen in de volgorde zoals die in de tekst wordt aangeboden. Dat betekent ook dat de samenvatting die je gaat schrijven de volgorde van de tekst moet volgen (een uitzondering op deze regel is mogelijk, maar komt zelden voor.)
*
• Schrijf nu je samenvatting. Als je nog veel tijd hebt, maak je eerst een kladversie; als dat niet zo is, begin je gelijk aan je netversie.
o Neem in je samenvatting in ieder geval alle informatie op die in de opdracht vermeld staat. Dan heeft je samenvatting meteen de goede structuur
o Maak gebruik van signaal- of verbindingswoorden. Verbind elk onderdeel van je samenvatting met het volgende onderdeel door gebruik te maken van woorden als het gevolg daarvan is, daar staat tegenover, daarom, maar, echter, ook, op de tweede plaats, bovendien. Ook het gebruik van woorden als die, deze, dat en dit eventueel gevolgd door een zelfstandig naamwoord uit het vorige deel van je samenvatting kan goed werken
o Neem zoveel mogelijk woorden, zinsdelen of zinnen over uit de tekst. Je bent niet verplicht om je samenvatting in eigen woorden te formuleren. Neem dus zoveel mogelijk over uit de tekst; daar staan immers geen fouten in. Soms moet je toch wat aanpassen, omdat je anders geen goedlopende samenvatting krijgt. Let dan vooral op de werkwoordsvormen!!
*
• Controleer je werk op stijl- en spellingfouten.
Een havo- of vwo-leerling moet natuurlijk het Nederlands (een beetje) beheersen, maar bij het examen kan het je aardig opbreken als dat niet het geval is.
Wanneer er te veel taalfouten in de samenvatting zitten, kan je dat 4 scorepunten kosten (dat is ongeveer een vijfde deel van de scorepunten die je kunt behalen bij de samenvatting). Voor een heel examen kun je meestal 47 tot 50 scorepunten halen, als je dus vier scorepunten kwijt bent voor de taalfouten, kost je dat (bijna) een heel punt!!
• Schrijf, als je nog tijd over hebt, een netversie
*
• Vergeet niet boven je samenvatting de naam van de auteur te vermelden en de titel van de tekst die je hebt samengevat
Klik om te vergroten...
