Zoals ik al zei, de inheemse bevolking werkte zelf ook met ganzen harte hier aan mee door rivaliserende stammen en groepen gevangen te nemen en af te staan aan slavenhandelaren. Zelf ging men ook niet zo nauw om met mensenrechten - die overigens in de 20ste eeuw pas echt een universeel streven werden, men moet uitkijken moderne waarden niet toe te passen op oude tijden - en vonden er ook elders gigantische volkerenmoorden, exploitaties en bloedige veroveringsoorlogen plaats zonder dat de Europeanen ook maar één vingerkootje in de pap hadden. Zo waren de Mongolen, die nota bene op het punt stonden Europa te veroveren, extreem geweldadig en is de enige reden dat ze de gehele Chinese boerenstand niet uit hebben geroeid (toch vele miljoenen mensen) dat het technisch niet haalbaar was. Dan had je ook nog het Inca rijk dat op een haast imperialistische wijze bijeen was gebracht door oorlog en het simpele recht van de sterkste. De ironie wilde dat ca. 100 jaar later de Inca's zelf onder de voet werden gelopen door de Spanjaarden, op een soortgelijke manier.
Conclusie: dat Europa de rest van de wereld geëxploiteerd zou hebben moet je altijd in een kritisch daglicht zien. Ten eerste is veel hiervan onwaar (vaak wordt er bijvoorbeeld geïmpliceerd dat de VOC viking-achtige plunderaars waren, maar dat is niet waar), en ten tweede is er geen enkel volk op aarde dat braaf in vrede leefde totdat de Europeanen alles kwamen verzieken. Het is gewoon door een aantal factoren zo geweest dat de Europeanen als eerste ontdekkingsreizen ondernamen en overgingen tot expansie, meestal uit puur economische redenen - bedenk maar eens wat voor een rijkdom aan landbouwgrond men in het hedendaagse Amerika aantrof in vergelijking met de beschikbare gronden in Spanje en Groot-Britannië. En wat doe je dan in de 16e eeuw als er een primitief volk in de weg staat? Dat probeer je aanvankelijk uit je pad te verwijderen met enkele cadeautjes, maar al spoedig wordt er over gegaan op geweld. Niet chic, zeker niet, maar je moet goed bedenken dat je in die tijd nog geen Genève conventie had, noch de Universele Rechten van de Mens. Ook in Europa zelf werd het algemene welzijn van het gewone volk nauwelijks in acht genomen door de aristocratische elite. Dit was gewoon een totaal andere tijd.
Ook moet in acht worden genomen dat (delen van) Europa zelf ook een aantal keren opgeslokt dreigde te worden door Oosterse mogendheden. In feite was China van ongeveer het begin van de beschaving tot ca. 1500 het machtigste, of in ieder geval het meest ontwikkelde land op aarde. Het is enkel door stom toeval en een aantal ingewikkelde processen dat Europa de expansie als eerste heeft kunnen doen ontketenen, en dat we in de eerste plaats niet zelf werden geännexeerd door moordbendes als de Mongolen.
Deze wereld is nimmer eerlijk, maar het heeft weinig zin om daar nu nog over te klagen. Zeggen dat Europa rijk is, en Afrika arm door de slavenhandel is dom en onwaar.
Laatst bewerkt: 31 mrt 2008
